Czy wiesz, dlaczego odpoczywanie jest tak trudnym wyzwaniem w dzisiejszych czasach? Jesteśmy kulturowo obciążeni pewnymi założeniami i schematami, jeśli chodzi o działanie i efektywność. Chcę jednak tu zostawić kwestię społeczeństwa i kultury, a skupić się na Tobie i innych ludziach, jako odrębnych jednostkach, które mogą o siebie odpowiednio dbać, na przekór utartym schematom, i zmieniać swoje przekonania na bardziej wspierające. Czasem musimy sobie najpierw uświadomić pewne fakty, zaakceptować je i przyjąć, a następnie powoli, małymi krokami zmieniać swoje przyzwyczajenia i nastawienie, żeby skupić się na sobie i pozwolić sobie na efektywną regenerację, którą odczują wszystkie obszary naszego życia.

Niewspierające przekonania o odpoczynku

Zawsze powtarzam, że odpoczynek to nie kaprys. To niezbędny element zdrowego życia. I kiedy pracuję z klientami, na przykład na sali szkoleniowej, często słyszę od nich przekonania, które stają im i wielu innym ludziom na drodze do regeneracji i odpoczynku. Dlatego zacznę od nich. Poniżej rozpisałam trzy przekonania, które padają najczęściej. Być może i Ty się z nimi w tej chwili utożsamiasz.

Odpoczynek jest tylko dla słabych

Z tym przekonaniem idzie w parze powiedzenie: Odpocznę po śmierci. Mam poczucie, że to w pewnym sensie jest taki symbol dzisiejszych czasów, w których nagradzani jesteśmy za produktywność, za efektywność; za to, ile zrobimy i jak szybko. Co więcej, wydaje nam się, że to warunkuje naszą wartość jako pracowników i jako ludzi w ogóle. Mówiąc krótko, żyjemy w czasach, w których – jak pokazują nam badania – robimy coraz więcej, a jesteśmy coraz mniej produktywni. 

Przekonaliśmy samych siebie, że odpoczynek przeszkadza nam w tym, żeby robić więcej i lepiej, efektywniej i produktywniej. W takim błędnym kole istniejemy i pracujemy od poniedziałku do piątku albo i w weekendy. 8, 10, a czasem 12 godzin, bez chwili wytchnienia. W wolne dni nie możemy zwlec się z łóżka, wszystko nas boli i czujemy się tak, jakbyśmy byli na pracowym kacu. Finalnie kończy się tak, że w dni wolne leczymy skutki uboczne tygodniowej orki, a z początkiem nowego tygodnia mamy wrażenie, że w ogóle nie odpoczęliśmy. Znasz to?

Nie mam czasu na odpoczynek

To drugie przekonanie w naturalny sposób łączy się z tym pierwszym. Jeśli uważamy, że odpoczynek jest dla słabych, a my nie chcemy być słabi, to robimy wszystko, żeby tego czasu nie mieć, więc nie mamy. Wciąż jeszcze, w mniemaniu niektórych z nas, nieposiadanie czasu na odpoczynek brzmi dobrze i buduje nasz status w oczach innych ludzi. Kiedy spotykamy gdzieś swoich znajomych i zaczynamy prowadzić small talk, to zwykle słyszymy od nich, że nic nowego, stara bieda, po staremu albo że mają ręce pełne roboty i ciągle coś robią i pracują, nie mając czasu na nic innego. W naszej głowie to może wybrzmiewać tak, jakby to był zarobiony człowiek sukcesu. Tym samym w takiej narracji ciężko jest nam powiedzieć, że u nas to w sumie jest fajnie, jesteśmy wypoczęci i zrelaksowani. Dla tej osoby to może brzmieć tak, jakbyśmy nic nie robili albo jakby nasza praca była mało angażująca. No bo przecież jak można być tak wypoczętym, będąc człowiekiem sukcesu? 

Te dwa główne przekonania w pewnym sensie łączą się z takimi naszymi kulturowymi przekonaniami, dotyczącymi tego, czym jest sukces i co stanowi o naszej wartości, a tym samym – co powoduje, że myślimy, że na ten wypoczynek czasu nie mamy. Co więcej, musimy pamiętać, że odpoczynkiem dla naszych rodziców i dziadków był często tylko urlop, weekend i wyjazd gdzieś. No bo jak można odpoczywać w ciągu tygodnia? No można, tylko trzeba wiedzieć, jak to robić. A o tym później!

Nie wiem, jak odpoczywać

Ostatnim, najczęściej pojawiającym się przekonaniem jest to, że nie wiemy, jak odpoczywać. Jeśli odpoczynek to nie tylko urlop i weekend, to co jeszcze? A jeśli już mamy ten wolny weekend, to co wtedy? Czy wypoczynkiem jest leżenie 10 godzin na w łóżku z popcornem i oglądanie filmów lub seriali? Tak, może być. Jednak nie wszystko, co oglądamy, wpływa na to, że relaksujemy się i odpoczywamy. Warto mieć to na uwadze.

Tak naprawdę, sposób, w jaki wypoczywamy, jest bardzo indywidualny i wcale nie musi oznaczać dużych bloków czasu. Odpoczynek może trwać nawet 10-15 minut. Może to być rozciąganie, krótka medytacja czy najprostsze ćwiczenia oddechowe. Wystarczy znaleźć swój sposób i praktykować go, kiedy tego potrzebujemy.

Oczywiście niewspierających przekonań na temat odpoczynku jest znacznie więcej i każdy z nas może mieć swoje własne. Kluczowe jest jednak to, że to one nie pozwalają nam odpoczywać i blokują nas przed dbaniem o siebie. Nad przekonaniami oczywiście można pracować, rozkładając je na czynniki pierwsze i tworząc nowe, bardziej wspierające przekonania.

Życiowe wartości a odpoczynek

Czasem jest tak, że nasze przekonania i ciasto zaplanowany kalendarz nie pozwalają nam na praktykowanie odpoczynku na co dzień. W takim przypadku mogą Ci pomóc w tym Twoje wartości. Jeśli jeszcze ich nie masz, wybierz kluczowych 5 wartości, aby móc wykorzystywać je do motywowania się do odpoczywania.

Działa to tak, że jeśli jedną z Twoich wartości jest rodzina, to pewnie chcesz być wypoczęty(-ta) między innymi po to, żeby móc dużo swojej siły i energii przekazywać swoim bliskim, poświęcać im czas. Jeśli taka motywacja z poziomu „to ja sobie teraz odpocznę” nie jest wystarczająca, ponieważ to nie jest dla Ciebie jeszcze naturalne, aby odpoczywać dla samego/samej siebie, to sięgnięcie do swoich wartości pozwoli Ci to robić.

Zacznij od dobrego snu

Każdy z nas tak naprawdę wypoczywa na bardzo różne sposoby w ciągu dnia i takim podstawowym odpoczynkiem dla nas jest sen. Te 7-8 godzin, o których się często mówi, to jest taki średni czas, w którym dorosły człowiek powinien się wyspać. Natomiast są takie osoby dorosłe, które są w stanie wyspać się w 6-7 godzin oraz takie które, potrzebują nawet 9-10. Jeżeli chcesz sprawdzić, ile tak naprawdę snu potrzebujesz to jest na to dość łatwy sposób. Najlepiej to zrobić w trakcie urlopu albo takiego tygodnia, kiedy nie musisz wstawać o konkretnej porze. Kładź się spać, kiedy czujesz zmęczenie i wstawaj bez budzika, kiedy czujesz, że to już dobry moment. Monitoruj przez kilka dni, ile godzin przesypiasz w takim trybie. Organizm w końcu się wyreguluje i zyskasz odpowiedź na pytanie, ile godzin snu potrzebujesz, aby budzić się z w pełni naładowaną baterią.

Kiedy się nie wysypiamy, to zaczynamy dzień od razu z niepełną energią, działamy bardziej reaktywnie, jesteśmy już zmęczeni, łatwiej nam się zdenerwować i zirytować. Przy zmęczeniu wszystkie niewspierające i trudne emocje uderzają w nas mocniej.

Niektórym z nas wciąż brakuje odpowiedniego podejścia do odpoczynku. Nie tylko sen jest nam potrzebny. Nawet jeśli dobrze się wyśpimy i wstaniemy pełni energii, to w ciągu dnia nasza bateria się wyczerpuje. Oczywiście najwięcej energii zużywamy wtedy, kiedy w ciągu dnia musimy podjąć trudniejsze decyzje; zrobić coś, czego jeszcze nigdy nie robiliśmy, kiedy targają nami różne trudne emocje. Ale i na to jest sposób!

Praktykuj świadomy oddech

Odpoczynek nie musi zajmować wiele czasu, aby skutecznie odpocząć, wystarczy już 5-10 minut. Sesja oddechowa, krótka medytacja, spacer, leżenie na kanapie i nicnierobienie. Wszystko, co pozwoli Twoim myślom swobodnie odpłynąć, pozwoli Ci się w jakiś sposób zregenerować i odpocząć. 

Jeśli niewspierające przekonania lub bardzo ciasno ułożony kalendarz nie pozwalają Ci w danym momencie poświęcić na to więcej czasu, to zacznij od oddechu. Jest on takim naszym naturalnym regulatorem pomiędzy dwoma systemami w układzie nerwowym – układem sympatycznym i parasympatycznym.

Sympatyczny brzmi sympatycznie, ale jest takim typem, który nas cały czas trzyma nas w działaniu. Dezorganizuje cały organizm, trzymając nas w gotowości do ucieczki przed jakimś niebezpieczeństwem. Nie trawimy wówczas normalnie, oddychamy płycej, a nasza krew nie płynie do wszystkich organów w odpowiedniej ilości. Jest też drugi system układu nerwowego, zwany parasympatycznym. Odpowiada za nasze poczucie bezpieczeństwa, relaksu i odprężenia. Do tego systemu chcemy właśnie świadomie się przekierowywać. Żeby móc odpoczywać efektywnie i skutecznie, musisz nauczyć się regulować swój układ nerwowy, a najprostszym sposobem na to jest oddychanie, w dowolnej formule. Ja bardzo Ci polecam tak zwaną metodę kwadratu, o której często wspominam, jeśli oglądasz moje materiały na YouTube lub transmisje na żywo.  No tutaj kwadrata mówi oddechu 4 na 4 na 4

Metoda polega na tym, że przez 4 sekundy bierzesz powolny wdech, następnie przez 4 sekundy przytrzymujesz go, a później przez 4 sekundy spokojnie robisz wydech i na tym wydechu zostajesz przez kolejne 4 sekundy. Serię tę możesz powtarzać tyle razy, ile tylko potrzebujesz.

Odważ się odpoczywać

Z tematem odpoczynku wiążą się nie tylko nasze przekonania i proste sposoby na regenerację, ale także podstawowa wiedza, dotycząca wpływu odpoczynku na nasze samopoczucie i zdrowie. Nie dałabym rady zawrzeć tych wszystkich informacji w jednym wpisie… Na szczęście postanowiłam stworzyć e-booka, w którego napisaniu pomogły mi jeszcze cztery wyjątkowe osoby: Joanna Warchoł – coachka i doradczyni rozwoju osobistego z mojego zespołu, Anna Krachało – nauczycielka jogi, Joanna Romanowska – psycholożka, terapeutka i coachka oraz Wojciech Strąg – biohacker i ekspert z zakresu zdrowia. To specjaliści, którzy na co dzień troszczą się o zdrowie psychiczne i fizyczne osób, z którymi pracują, i chcą dzielić się swoją wiedzą.

E-book nosi tytuł: Odważ się odpoczywać i jest wartościowym przewodnikiem po najważniejszych informacjach dotyczących kwestii odpoczynku i regeneracji – zarządzania swoją energią. W 64 stronach zamknęliśmy wiedzę, rady, wskazówki oraz ćwiczenia, które pozwolą Ci rozprawić się ze swoimi niewspierającymi przekonaniami i podejściem do odpoczywania i zacząć praktykować odpoczynek na własnych zasadach, rozumiejąc skutki zaniedbywania tej czynności. Więcej o e-booku znajdziesz na stronie: 

Kiedyś jedna z moich obserwatorek napisała mi w komentarzu zdanie: Dając sobie, daję innym. I do tego chciałabym Cię zachęcić, do dania sobie – tej szansy na odpoczynek, nie tylko w weekend, ale i w pędzie tygodnia. Zadbaj o sobie, zatroszcz się o swoje potrzeby i miej siły na pracę, na swoje pasje, na spędzanie czasu z rodziną, realizowanie planów i marzeń i robienie wszystkiego tego, na co tylko masz ochotę. Odpoczywaj świadomie i czerp z życia jak najwięcej. Właśnie tego Ci życzę!